Böbrek taşı nedir ? Böbrek taşı belirtileri nelerdir ?

Böbrek kanalları içerisinde oluşan mineral içerikli diye tabir edilen sert kitlelerin genel adına deniliyor. Genellikle kanın temizlenmesinde sırasında mineraller ve sert tortular böbrek taşları oluşumlarına neden olur.

Böbrek taşı nedir ?

Böbrek kanalları içerisinde böbreğin süzdüğü mineral içerikli partiküllerin, farklı sebeplerle birleşmesi ve büyümesi sonucu oluşan sert kitlelerin genel adına böbrek taşı denir.

İnsan vücudunun her iki tarafında fasulye şekline benzeyen böbrekler halk dilinde temizleme aracı olarak işlem gören böbrekler , atık ürünleri kandan uzaklaştırmakla görevlidir.

Temizlenen kan daha sonra vücuda geri gönderilirken atık ürünler idrar yoluyla vücuttan atılır. Tüm bu sırada dışarıya atılamayan partiküller zamanla birleşerek böbrek taşlarını oluşturur. Tek böbrekte oluşabileceği gibi her iki böbrekte de görülebilir. Tıp dilinde Renal lithiasis veya nefrolitiyazis denilen böbrek taşları her iki böbrekte de oluşabilir.

Böbrek taşı nasıl oluşur ? Nedenleri nelerdir ?

Böbrek taşlarının nasıl oluştuğu veya böbrek taşı neden oluşur , hangi etkenlerden dolayı oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalarda böbrek taşının neden olabilecek bazı semptomlar gözlemlenmiştir.

Böbrek taşı nerede ve nasıl oluşur ?

Şunu net söyleyebiliriz ki , nerede idrar var ise orada böbrek taşı olabilir.

Tek tek sıralayacak olursak :

• Böbreğin pelvisinde ve böbreğin havuzcuğun da oluşabilir: Bunun sebebi olarak idrarda koruyucu olan bazı maddelerin vücut tarafından eksik veya tam üretilmesi taş oluşumuna neden olur.
• Sıcak , yüksek rakımlı ve tropikal ülkelerde taş oluşumu daha sık görülür: Bunun sebebi olarak ise güneşin sıcaklık etkisi , güneşten dolayı d vitamini sentezi artıyor. D vitamini başta kalsiyum olmak üzere bağırsaklarda maddelerin daha fazla emilimine sebep oluyor. Böylece idrarla daha fazla atılımından dolayı kalsiyum taşları oluşuyor.

Böbrek taşı oluşma nedenleri ?

Böbrek taşı oluşumundaki sebepler olarak birden fazla faktör etken rol oynayabilir. Fakat birkaç faktörün bir araya gelmesi ile de taş oluşumu artmaktadır.

Böbrek taşları oluşma sebeplerini aşağıda sıraladık,

• Genetik olarak, ailevi yatkınlık
• Doğuştan idrar yolları anomalileri rahatsızlığı
• Bazı sistemik hastalıklar ( Gut , sistinüri vb)
• Yetersiz sıvı alımı
• Cinsiyet ( Erkeklerde daha fazla böbrek taşı oluştuğu saptanmıştır)
• Daha önce böbrek taşı oluşanlar tekrar olma ihtimalı
• Beslenme
• Sindirim sistemi ameliyat sonrası
• Fazla kilo veya obez olanlar
• İdrar yolu enfeksiyonları

Böbrek taşı sebepleri arasında yetersiz sıvı alımı en önemli etkendir. Yeterli oranda su içilmemesi idrarla atılan maddelerin yoğunluğunu artırır ve idrarı asidik hale getirir. Bunun yanı sıra belirttiğimiz gibi sıcak iklimlerde yaşayan ve çok fazla terleyen insanlarda taş oluşumu daha sık rastlanmaktadır.

Böbrek taşı oluşumunda diğer bir neden de , yanlış beslenmeden kaynaklanıyor. Sodyum , protein veya şeker açısından yüksek bir beslenme düzeni böbrek taşına zemin hazırlayabilir. Ayrıca çok fazla tuz tüketimi de böbreklerden atılan kalsiyum miktarını artırır ve buda böbrek taşı riskini artırmaya yeter.

Bazı hastalıklar da böbrek taşı oluşumunda nedenler olarak biliniyor. Bunların en başında idrar yolu enfeksiyonları böbrek taşları açısından risk doğuruyor. Bunun dışında sistinüri hastalığımız dediğimiz böbrek hastalıkları , tiroid hastalıkları benzeri metabolizma veya kronik pankreas hastalıkları böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlayabilir.

En son olarak kronik bağırsak iltihabı da sık sık taş oluşmasına sebep olan diğer bir hastalıktır.

Böbrek taşı belirtileri nelerdir ?

Böbrek taşı belirtileri , genelde kişilerde ağrı olduğunda yani taşlar idrar yoluna girdikleri dönemde belirti vermeye başlar. Böbrek kanallarında oluşan taşlar düşürülürken yaptıkları tıkanıklık sebebiyle şiddetli ağrı oluşturur. Fakat bazı küçük taşlar belirti vermeden idrar yoluyla da atılabilmektedir.

Böbrek taşları , böbrek kanallarını ve idrar yollarını tıkayarak idrarın dışarı atılmasını engeller. Tıkanan idrar yolları ileride böbrek fonksiyonunu kaybeder ve böbrek yetmezliği gelişebilmektedir.

Bazı belirtiler :

• Şiddetli ağrı, böbrek bölgesinde , sırtta , kaburga altında , alt karın bölgesinde ve kasıklarda görülebilmektedir. Özellikle idrar yaparken ağrı ve sık idrar yapma hissi yaşanabilir. Yaşanan bu ağrılar dalgalar halinde ve yoğunluğu değişen şiddetli hissedilebilir.
• Mide bulantısı ve kusma
• İdrar renginde ve kokusunda değişiklik
• Sürekli idrar çıkma hissi , idrara çıkma artışı olmasına rağmen idrarda azalma görülebilir
• İdrar sırasında yanma hissi
• Tüm bunların dışında eğer böbrek taşı enfeksiyona neden olduysa idrar rengi bulanık olur ve koyulaşır. Kişide ateş , üşüme ve titreme görülebilir.

Böbrek taşı çeşitleri nelerdir ?

Tedavi uygulanırken böbrek taşı çeşitlerine göre liste hazırlanmaktadır. Ayrıca tüm böbrek taşları aynı kristallerden oluşmaz.
Böbrek taşı tipleri :

1- Kalsiyum taşları

En yaygın bilinen ve görülen böbrek taşı çeşididir. Böbrekte oluşan taşların pek çoğu kalsiyum oksalattan yapılırlar. Kalsiyum taşlarının görünümü büyük ve pürüzsüz ya da kaba ve dikenli olur.

Yüksek oranda oksalat içeren yiyecekler kalsiyum taşlarını oluşturmaya nedendir. Özellikle çikolata , fındık , meyve ve sebzelerde yüksek oranda oksalat , karaciğer tarafından da üretilmektedir.

Kalsiyum taşlarının oluşma sebepleri :

• Beslenme şekli
• Bağırsak bypass ameliyatı
• Yüksek oranda D vitamini takviyesi , ilaç alımı
• Metabolik bozukluklar
• Bazı ilaçlar
• Sarkoidoz rahatsızlığı

2- Struvite taşları

Yukarıda belirttiğimiz üzere idrar yolu enfeksiyonlarından sonra oluşan böbrek taşlarına struvite taşları denmektedir.

Bu taşlar çok riskli olup hiç bir belirti vermeden çok hızlı bir şekilde büyüyebilir. Amonyum , magnezyum ve fosfattan oluşan struvite taşları kadınlarda daha sık görülür.

Struvite taşlarının oluşma sebepleri :

• İdrar yolu enfeksiyonlarından sonra
• Sindirim sistemi ameliyatlarından sonra

3- Ürik asit taşları

Bu tip taşlar, genellikle idrarın normalden fazla asidik yapıda olduğu durumlarda oluşmaktadır. En çok sebepleri olarak yeteri kadar sıvı alınmamasından kaynaklanmaktadır. Ürik asit tek başına taş oluşturabileceği üzere kalsiyum ile de birlikte oluşturabilir.

Ürik asit taşlarının oluşma sebepleri :

• Yeterli miktarda su içilmemesi , sıvı alınmaması
• Yüksek proteinli beslenme
• Kalıtsal hastalıklar ( Normalden fazla vücutta asit seviyesinin olması)
• Gut hastalığı
• Kemoterapi

4- Sistin taşları

Böbreklerde daha az görülen ve sık tekrarlayan taş tipi olarak bilinir. Sistin adı verilen amino asiti çok fazla salgılanmasına neden olan kalıtsal bozukluktan kaynaklanmaktadır.

Sistin taşları , erken yaşta görülmeye başlar. Sık tekrarlar ve bu sebepten dolayı erken yaşta böbrek yetmezliği görülebilir.

Böbrek taşı tanısı hangi yollarla konulur?

Böbrek taşları kadınlara oranla erkeklerde 3 kat daha fazla görünmektedir.

Tedaviye başlamadan önce böbrek taşı tanısı görüntüleme yöntemleri ve laboratuar tetkikleri sonucu konulur.

Genellikle böbrekte taş varsa röntgen filminde görülür. Film çekilirken hasta yatırılır. Tüm taşlar röntgen filminde görülmeyebilir. Bütün taşların görülmesi için hastaya bilgisayarlı tomografi çekilmelidir.

Böbrek rahatsızlıklarınız var veya belirtileriniz var ise Böbrek taşı nasıl geçer ? Böbrek taşı tedavisi konumuzu inceleyebilirsiniz.